Toksyna botulinowa (potocznie nazywana botoksem) jest białkiem wytwarzanym przez bakterie Clostridium botulinum. Jest produkowana labolatoryjnie, z wyizolowanych szczepów bakterii, oczyszczona i pakowana próżniowo.
Jest znana i wykorzystywana od wielu lat w medycynie, a od niedawna znalazła zastosowanie również w medycynie estetycznej w terapii zmarszczek twarzy głównie 1/3 górnej części czyli czoła, okolic brwi i oka. Mechanizm jej działania polega na zablokowaniu wydzielania neurotransmitera zakończeń nerwowych czyli acetylocholiny w zakończeniach nerwowo-mięśniowych (rezultatem jest rozkurcz, rozluźnienie mięśni).
Toksyna ta hamuje również wydzielanie gruczołów potowych, zmniejsza bóle, napięcie mięśniowe i jest stosowana np. w leczeniu migren, bruksizmu i nadpotliwości.
Przed zabiegiem pacjent odbywa konsultację z lekarzem medycyny estetycznej, zapoznaje się z informacjami o zabiegu, wskazaniach, przeciwwskazaniach i efektach ubocznych. Przed zabiegiem można zastosować krem znieczulający, ale zazwyczaj nie jest to konieczne. Potem skóra jest odpowiednio przygotowywana i za pomocą cienkiej igły aplikuje się odpowiedni preparat zawierający toksynę botulinową w wybrane miejsce. Zabieg trwa 5-10 minut, po zabiegu skóra może być zaczerwieniona, podrażniona a w miejscu iniekcji mogą powstać drobne siniaczki.
Preparaty z botoksem stosowane są głównie do niwelowania:
Świetnym zastosowaniem toksyny botulinowej jest również leczenie bruksizmu, czyli nadmiernego zagryzania zębów i zgrzytania nimi z powodu wzmożonego napięcia mięśniowego mięśni żwaczy. W tym celu podaje się w wybrane punkty mięśni żwaczy (zazwyczaj dwa lub trzy po każdej stronie) odpowiednie dawki toksyny botulinowej. Botulina blokując zakończenia nerwowe odpowiedzialne za nadmierną kurczliwość żwaczy, powoduje rozluźnienie i relaksację tych mięśni. Napięcie mięśniowe stopniowo słabnie. Nieleczony bruksizm może spowodować znaczne starcie zębów, ich uszkodzenie a nawet utratę. Dodatkowo może być przyczyną uporczywych migren a nawet problemów z kręgosłupem.
Botulina nie tylko leczy problem ze zgrzytaniem zębów, ale też łagodzi rysy twarzy oraz przywraca spokojny sen. Zastosowanie toksyny botulinowej w leczeniu bruksizmu likwiduje lub osłabia dolegliwości bólowe w tym migren. Może być jedynym sposobem leczenia ale częściej jest wykorzystywane jako część terapii skojarzonej z leczeniem z zastosowaniem płytek relaksacyjnych, psychoterapii czy masaży leczniczych.
Efekt pojawia się po około tygodniu, pełny efekt jest po około miesiącu i utrzymuje się mniej więcej 4-6 miesięcy. Nie wpływa on na jakość gryzienia i żucia, czego czasem obawiają się pacjenci, a odczucie relaksacji następuje stopniowo i nie powoduje dyskomfortu.
Na 7 dni przed zabiegiem należy unikać przyjmowania leków rozrzedzających krew, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, niektórych preparatów ziołowych jak Ginko Biloba.
Po zabiegu wstrzyknięcia botoksu zaleca się nie schylać głowy na dłużej niż 2 s i nie kłaść się przez najbliższe 4 godziny. Nie powinno się dotykać miejsc iniekcji, masować ich ani też stosować makijażu. W danym dniu należy unikać wahań temperatur otoczenia i picia alkoholu, przez 2 dni nie korzystać z sauny, solarium, łaźni parowej, kriokomory, nie opalać się, ale też nie korzystać z basenu i podejmować forsownych ćwiczeń fizycznych. Przez przynajmniej 4 tygodnie po zabiegu nie należy wykonywać zabiegów polegających na złuszczaniu naskórka jak mikrodermabrazja, peelingi.
Na efekt trzeba poczekać kilka dni. Zazwyczaj pierwsze zmiany widać po 3-4 dniach. a pełny efekt zabiegu jest po 10-14 dniach. Zalecana jest wizyta kontrolna po 14 dniach celem oceny skuteczności i ewentualnych korekt. Efekty działania preparatu botox utrzymują się z reguły od 3 do 6 miesięcy.
Podstawowymi przeciwskazaniami do zabiegu są:
Po podaniu preparatu botox zazwyczaj dochodzi do drobnych efektów ubocznych miejscowych jak bolesność w miejscu zabiegu czy zasinienia i drobne wybroczyny. Czasem może dojść do mrowienia, uczucia ściągnięcia czy napięcia.
Względnie rzadko dochodzi do innych objawów jak asymetria, łzawienie, opadnięcie powieki, niepełne porażenie.
Z objawów niepożądanych ogólnych czasem spotyka się mdłości, wymioty, gorączkę, wysypkę, nadwrażliwość.